آب آشامیدنی یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارد. به دلیل آن که آب‌های تصفیه شهری از حداقل کیفیت برخوردار هستند، استفاده از دستگاه تصفیه آب برای هر خانواده امری ضروری محسوب می‌شود. دستگاه تصفیه آب خانگی با فیلترهای مخصوصی که دارند، مواد مضر آب را به خود جذب می‌کنند. این فیلترها پس از مدتی به دلیل اشباع شدن دیگر خاصیت جذب‌کنندگی خود را از دست می‌دهند؛ به همین دلیل باید تعویض فیلتر تصفیه آب شوند.
اطلاع از وضعیت فیلتر تصفیه آب و کاربرد آن‌ها سبب می‌شود تا هم در انتخاب یک دستگاه آب تصفیه کن مناسب دقت کنیم و هم بعد از خرید دستگاه تصفیه آب ، بتوانیم بر عملکرد آن نظارت کافی داشته باشیم. در این مقاله برای آشنایی هرچه بیشتر با فرآیند تصفیه آب توسط دستگاههای آب تصفیه کن، فیلترهای دستگاه تصفیه آب و تعویض فیلتر تصفیه آب را معرفی و توضیح خواهیم داد.
فیلتر پلی پروپیلن
از فیلتر پروپیلن یا فیلتر pp برای از بین بردن مواد فیزیکی نسبتاً درشت استفاده می‌شود. موادی مانند سنگریزه‌ها، شن، ماسه، گل، جلبک‌ها، لجن و اکسید آهن لوله‌ها، در لا به لای بافت فیلتر پلی پروپیلن گیر می‌کنند و فیلتر می‌شوند. فیلتر پلی پروپیلن یا فیلتر pp الیافی از پروپیلن دارد که ذرات نامطلوب شناور موجود در آب را به خود جذب می‌کند که به همین علت فیلتر الیافی نیز نامیده می‌شود. به دلیل آن که از بین بردن مواد فیزیکی موجود در آب جزءِ مراحل ابتدایی تصفیه آب ، تصویه آب است، به فیلتر الیافی، فیلتر مرحله‌ی اول نیز می‌گویند. ذرات درشت‌تر در قسمت‌های بیرونی‌تر و ذرات ریزتر در قسمت‌های درونی این فیلتر قرار می‌گیرند و از آب جدا می‌شوند. از فیلتر الیافی در صنعت به عنوان مرحله‌ی پیش تصفیه استفاده شده و در صنایع مختلف از جمله صنایع بهداشتی، دارویی و مواد غذایی مورد استفاده‌ی وسیعی قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که عملکرد این فیلترها صرفاً محدود به حذف عوامل فیزیکی نامطلوب از آب بوده و هیچ تأثیری بر روی مواد شیمیایی و یا از بین بردن باکتری‌ها ندارند. به دلیل کاربرد زیادی که این فیلترها در حذف مواد فیزیکی و درشت دارند، زودتر از سایر انواع فیلترها عمر مفیدشان به پایان می‌رسد؛ به طوری که معمولاً در یک بازه‌ی زمانی بین 3 تا 6 ماه باید تعویض فیلتر تصفیه آب گردند.
فیلتر کربن پودری
فیلترکربن پودری یا فیلتر udf از جنس نارگیل بوده که از مواد موجود در پوسته‌ی آن ساخته می‌شود. این فیلتر در تصفیه اب ، تصویه آب بیشتر برای حذف حشرات و باکتری‌هایی به کار می‌رود که رنگ، بو و مزه‌ی آب را تغییر می‌دهند و در آن حالت نامطلوب ایجاد می‌کنند. فیلتر کربن پودری از جنس پوسته نارگیل همچنین مواد شیمیایی نامطلوبی را که در آب وجود دارند، از بین می‌برد. تصفیه خانه‌های شهری به دلیل آن که در مقیاس بالا آب را تصفیه می‌کنند، از مواد سم‌زدایی مانند کلر برای کشتن میکروب‌ها استفاده می‌کنند. اما کلر در نوع خود یک ماده‌ی سمی بوده و استفاده از آب‌های تصفیه شده‌ی شهری بدون استفاده از دستگاههای تصفیه آب در بلند مدت سبب نفوذ کلر به بافت‌های گوشتی و پوستی بدن شده و به سلامتی آسیب‌های جدی وارد می‌سازد. فیلتر کربن پودری از جنس نارگیل قابلیت این را دارد تا مواد سمی مانند کلر و همچنین سایر موادی که برای کشتن حشرات و آفت‌های موجود در آب استفاده می‌شود را از بین ببرد و آبی پاکیزه را برای شما فراهم کند. فیلتر کربن پودری را علاوه بر پوسته‌ی نارگیل از پوسته‌ی بادام زمینی یا پوسته‌ی گردو نیز می‌سازند. این فیلترها دارای ذرات بسیار ریز کربن بوده که قابلیت جذب‌کنندگی بالایی دارند و هنگامی‌که آب از بین این ذرات به هم فشرده شده عبور می‌کند، مواد شیمیایی آن جذب کربن‌ها می‌شود. در دستگاه تصفیه آب صنعتی این فیلترها را از جنس زغال چوب یا زغال سنگ می‌سازند که شامل ترکیبات غنی کربن است.
فیلتر پست کربن
به فیلتر پست کربن فیلتر کربن نهایی یا فیلتر کربن خطی نیز گفته می‌شود. علت نام‌گذاری فیلتر post carbon به فیلتر کربن نهایی آن است که در دستگاه تصفیه آب پنج مرحله‌ای، از این فیلتر در مرحله‌ی پنجم استفاده می‌شود. فیلتر پست کربن وظیفه‌ی از بین بردن بوی بد و مزه‌ی نامناسب آب را بر عهده دارد. البته بو و طعم نامناسب آب که در این مرحله از بین می‌رود، ناشی از ماندن آن برای مدت طولانی در منابع آب است. در مرحله‌ی پنجم، آب از 4 فیلتر قبلی عبور کرده و به همین دلیل تقریباً پاکسازی شده است؛ در نتیجه آبی که از فیلتر کربن نهایی عبور می‌کند، معمولاً آبی سالم است. این مسئله سبب می‌شود تا عمر فیلتر پست کربن نسبت به فیلترهایی که در مراحل قبل مورد استفاده قرار می‌گیرند، بیشتر باشد. فیلتر پست کربن برای تصفیه آب خانگی تا حداکثر دمای 50 درجه می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد اما آب با دمای بالاتر سبب کاهش خاصیت فیلترینگ این نوع از فیلترها می‌شود و از عمر مفید آن‌ها کم می‌کند. معمولاً عمر مفید فیلترهای پست کربن تا یک سال است و پس از آن خاصیت خود را از دست می‌دهند و باید تعویض فیلتر تصفیه آب شوند.
فیلتر UF یو اف
فیلتر یو اف یا فیلتر uf مخفف عبارت فیلتر ultra filteration است و برای از بین بردن ارگانیسم‌های زنده‌ی موجود در آب از آن استفاده می‌شود. تصفیه آب با فیلتر یو اف یکی از روش‌های جدید برای تصفیه اب و پاکسازی آب محسوب می‌شود که در سالیان اخیر مورد استفاده‌ی فراوانی قرار گرفته است. در این روش آب از منافذ ریز فیلتر uf عبور می‌کند و میکرو ارگانیسم‌هایی که بزرگتر از این منافذ باشند، نمی‌توانند از آن عبور کنند و از بین می‌روند. فیلتر یو اف در صنعت کاربرد گسترده‌ای دارد و از آن برای از بین بردن مواد آلی طبیعی موجود در آب استفاده می‌شود. از این فیلتر علاوه بر دستگاه تصفیه آب ، در صنایع تولید مواد غذایی، صنایع پالایشگاهی، پتروشیمی، الکترونیکی و همچنین صنایع دارویی نیز استفاده می‌شود.
فیلتر مینرال
فیلتر mineral یا فیلتر مینرال یکی از فیلترهای کاربردی و جالب است که وظیفه‌ی حفظ مواد معدنی آب را برعهده دارد. سایر فیلترها به دلیل خاصیت پالایندگی بالا، املاح موجود در آب را به خود جذب می‌کنند که این فرآیند اگرچه باعث ایجاد آبی سبک می‌شود، اما به هرحال بخش زیادی از املاح مفید موجود در آب نیز از بین می‌روند. فیلتر مینرال قابلیت آن را دارد تا مواد معدنی مهمی را که در آب وجود دارند و برای بدن مفید هستند، به آب برگرداند. به همین دلیل به فیلتر مینرال فیلتر مواد معدنی یا فیلتر قلیایی نیز گفته می‌شود. اما شاید برایتان این سؤال پیش بیاید که فیلتر مینرال چگونه می‌تواند مواد معدنی از بین رفته در مراحل قبلی فیلتر را به آن برگرداند؟ پاسخ بسیار ساده است؛ این فیلتر بر اساس شبیه‌سازی عبور جریان آب از مسیرهایی که دارای سنگ‌های معدنی هستند طراحی شده است. آبی که از برف‌ها سرازیر می‌شود و در مسیر رودخانه‌ها جاری می‌شود، مانند آب چشمه دارای خاصیت معدنی است و این خاصیت را از سنگ‌هایی که در مسیر خود از آن‌ها عبور می‌کند، می‌گیرد. در فیلتر مینرال نیز درصدی از سنگ‌های معدنی مفید استفاده شده که سبب می‌شود آب تصفیه شده خاصیت معدنی نیز داشته باشد. برای نمونه می‌توان به برخی از مواد معدنی موجود در فیلتر قلیایی مانند کلسیم، پتاسیم و آهن اشاره کرد. این مواد معدنی پس از عبور آب از این فیلتر به آن اضافه می‌شوند و به آب خاصیت قلیایی یا بازی می‌بخشند. خاصیت قلیایی آب برای سلامتی بدن انسان می‌تواند مفید واقع شود. این کار در فرآیندی تحت عنوان تنظیم ph آب اتفاق می‌افتد که سبب می‌شود آب خاصیت آنتی اکسیدانی و یا ضد سرطانی پیدا کند. همچنین از بین بردن چربی‌های نامطلوب موجود در آب سبب شده تا فیلتر مینرال یکی از بهترین انواع فیلترهای تصفیه آب به شمار آید. معمولا عمر مفید فیلتر قلیایی تا دوسال است و پس از آن باید تعویض فیلتر دستگاه تصفیه آب گردند.
منبع: